Ứng dụng Đông y trong sản xuất thực phẩm chức năng cho người sỏi mật

Ngày nay, thay vì phải đun sắc cồng kềnh thì người bệnh có thể dễ dàng sử dụng các loại thảo dược tốt cho bệnh sỏi mật có trong các loại thực phẩm chức năng dạng viên. Vậy các sản phẩm đó đã được kế thừa những gì từ nền tảng y học cổ truyền và có hiệu quả ra sao? Cùng xem TS. BS Vũ Thị Khánh Vân - Nguyên Trưởng khoa A9 - Viện Y học cổ truyền Quân đội chia sẻ trong bài viết này.

TS. BS Vũ Thị Khánh Vân trong buổi phỏng vấn với MC Kim Chi

Thưa bác sĩ người bệnh sỏi mật thường ít khi được chỉ định dùng thuốc tan sỏi tây y, Vậy với đông y thì sao? Bác sĩ có thể giới thiệu một số bài thuốc đông y thường dùng trong điều trị sỏi mật cho khán giả được biết?

Thuốc tây có hiệu quả tan sỏi mật không cao nên ít khi dùng. Đối với y học cổ truyền, từ xa xưa ông cha ta vẫn thường dùng các thảo dược để hỗ trợ các bệnh từ nhẹ đến nặng. Nói về riêng về sỏi mật và các bệnh về gan mật, có nhiều vị thuốc đơn lẻ đã được nghiên cứu trên thực tế và đã được sử dụng từ lâu. Ví dụ như actiso, nhân trần, bồ bồ, kim tiền thảo và các bài thuốc cổ phương đã được ứng dụng trong điều trị các bệnh gan mật và sỏi mật như bài nhân trần cao thang, tiêu dao tán hay đại xà gồ thang. Đặc biệt là bài nhân kim thang, tôi đã được nghiên cứu và đánh giá tác dụng hỗ trợ về bệnh sỏi mật có hiệu quả tốt.

Thưa bác sĩ, là một chuyên gia cao cấp về y học cổ truyền, bác sĩ có thể cho biết một bài thuốc đông y bài sỏi hiệu quả  thì cần phải đảm bảo những yếu tố gì?

Bài thuốc điều trị bệnh sỏi mật hiệu quả cần đảm bảo 3 yếu tố. Thứ nhất là sơ can giải uất, tức là tăng lưu thông đường mật, giảm ứ trệ dịch mật, các vị thuốc thường dùng như Uất Kim, Chi tử. Thứ 2 là thanh nhiệt giải độc, các vị thuốc có tính kháng sinh như nhân trần, hoàng bá giúp tăng cường chức năng gan, tăng tiết dịch mật, kháng khuẩn kháng viêm. Thứ ba là bài thạch tức là làm nhỏ sỏi như vị thuốc Kim Tiền Thảo.

Vâng thưa bác sĩ, hiện nay có bài thuốc đông y cũng đã được nghiên cứu là có tác dụng giúp bào mòn sỏi mật, thành phần gồm 8 loại thảo dược uất kim, chi tử, nhân trần, diệp hạ châu, kim tiền thảo, sài hồ, hoàng bá, chỉ xác. Bác sĩ đánh giá như thế nào về bài thuốc 8 vị này?

Bài thuốc 8 vị này rất hay, đảm bảo được nguyên tắc của y học của truyền.

- Uất kim, Chi từ có tác dụng sơ can giải uất, tăng tiết dịch mật, tăng lưu thông đường mật.

- Diệp hạ châu, Nhân trần phối hợp với nhau giúp thanh nhiệt, giải độc, tăng cường chức năng gan, tăng chất lượng dịch mật.

- Sài hồ, Hoàng bá còn gọi là kháng sinh thực vật để chống viêm, ngăn sỏi tái phát.

- Chỉ xác giúp nhuận tràng, giảm đầy trướng, chậm tiêu, việc tiêu hóa diễn ra nhịp nhàng.

- Kim tiền Thảo có tác dụng bài thạch tức là làm nhỏ sỏi, đồng thời lợi mật và giãn cơ oddi để tống sỏi xuống đường tiêu hóa.

Khi 8 vị thuốc ấy kết hợp với nhau sẽ tối ưu hóa giúp cho tác dụng của từng vị thuốc tốt thêm và có thể khắc phục được những tác dụng phụ của từng vị thuốc đó.

Phối hợp 8 vị thảo dược quý đem lại hiệu quả toàn diện cho người bị sỏi mật

Thưa bác sĩ, tôi được biết từ năm 2000, BS đã có đề tài nghiên cứu đánh giá về hiệu quả của bài thuốc nam Nhân Kim Thang đối với người bệnh sỏi mật và được đánh giá rất cao, đến nay đề tài nghiên cứu này vẫn được lưu giữ ở Thư viện Quốc gia. Và sau này TPBVSK Kim Đởm Khang được kế thừa và ứng dụng, phát triển trên nền tảng của bài thuốc nam đó. Bác sĩ có thể chia sẻ về vấn đề này được không?

Tôi đã được nghiên cứu rất bài bản bài thuốc Nhân Kim Thang từ luận văn cao học cho đến đề tài tiến sĩ sau này và bài thuốc cũng đã được ứng dụng sản xuất đại trà. Bài thuốc này có tác dụng rất rõ rệt trong việc lợi mật, kháng khuẩn và làm nhỏ sỏi với độ an toàn cao.

Sau này, TPBVSK Kim Đởm Khang trên cơ sở kế thừa bài thuốc y học cổ truyền Nhân Kim Thang.

Thưa BS, hiện nay trên thị trường có khá nhiều loại thực phẩm chức năng được quảng cáo là tốt cho bệnh sỏi mật, giúp tan sỏi. Điều này khiến nhiều người bối rối không biết lựa chọn sử dụng sản phẩm nào để đạt được hiệu quả tốt nhất. Vậy theo kinh nghiệm của BS, BS có thể đưa ra lời khuyên cho người bệnh nên chọn những sản phẩm như thế nào được không?

Không phải chỉ bệnh sỏi mật mà các bệnh khác cũng có rất nhiều quảng cáo về các loại thực phẩm chức năng khác nhau. Điều này không chỉ khiến người bệnh mà ngay cả các bác sĩ cũng cảm thấy bối rối.

- Thứ nhất, nên chọn những sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, được sản xuất bởi công ty có uy tín.

- Thứ hai, công thức sản phẩm phải rõ ràng, các thành phần có tác dụng tốt, công bố chỉ định và chống chỉ định rõ ràng để người bệnh lựa chọn cho phù hợp.

- Thứ ba, sản phẩm được các cơ quan có thẩm quyền của bộ y tế cấp phép lưu hành và được các bác sĩ chuyên khoa tư vấn sử dụng, tránh hiện tượng sử dụng tràn lan dẫn đến tiền mất tật mang.

- Thứ tư, sản phẩm đã được nghiên cứu đánh giá về hiệu quả và độ an toàn, không gây tác dụng phụ. Mắc bệnh về gan mật tức là chức năng thải độc gan không tốt, nếu sử dụng những sản phẩm có các độc tính không được nghiên cứu kỹ sẽ làm tăng gánh nặng cho gan.

Cảm ơn TS. Bs Vũ Thị Khánh Vân đã nhận lời tham gia phỏng vấn. Qua những giải đáp của bác sĩ, hy vọng các bạn sẽ tìm được cho mình sản phẩm hỗ trợ bài sỏi mật phù hợp để sớm cải thiện được sức khỏe.